آکورد شناسی

مقدمه

اجرای همزمان حداقل سه نت متفاوت که غیر هم نام باشند وبه فاصله سوم برروی یکدیگر قرار بگیرند را آکورد میگویند.در موسیقی آکورد ها بسیار متنوع هستند.برخی ها سه صدایی و برخی دیگر هم از چهار،پنج و یاحتی صداهای بیشتر ساخته شده اند. آکورد بسته به شیوه آرایش صداها در آن ،فاصله گذاری آن ها ،صدایی ساده یا غامض ،آرام و پر تنش یا درخشان یا تیره میتواند داشته باشد.

تریاد

ساده ترین و پایه ترین شکل آکورد تریاد است که از سه صدا (نت) ساخته شده است. در واقع تریاد از صداهای گام به صورت یک در میان به وجود می آید. برای نمونه در گام دو ماژور تریادی را میتوان با اولین صدای گام (دو)،سومین صدا (می) و پنجمین صدا (سل)ساخت. بم ترین صدای تریاد را که در اینجا(دو)است را پایه می نامند که دو صدای دیگر به فاصله سوم و پنجم بالای آن قرار میگیرند.

تونیک 

تریادی را که مبنای درجه اول گام، یا تونیک ، ساخته میشود آکورد تونیک می نامند برای مثال در گام دو ماژور، (دو، می، سل) از این نوع تریاد هستند این آکورر،آکورد اصلی قطعه و پایدارترین و پایان بخش ترین آکورد ان است. آکورد تونیک از دیدگاه هارمونی سنتی اغلب آغازگر قطعه و کم و بیش همواره پایان بخش آن نیز است.

دومینانت 

آکوردی که بر پایه درجه پنجم گام( در گام دو ماژور،سل) ساخته میشود به آکورد دومینانت(آکورد نمایان) شهرت دارد(سل،سی،ر) آکورد دومینانت کششی قوی به آکورد تونیک دارد.توالی دومینانت به تونیک،حس خاتمه نیرومندی پدید می اورد و به همین سبب این توالی در پایان یک عبارت، ملودی یا کل قطعه کاربرد بسیار دارد.

کادانس

توجه داشته باشید که توالی آکورد دومینانت به آکورد تونیک،کادانس نامیده می شود.اصطلاح کادانس به معنای نقطه سکون در پایان یک عبارت ملودیک هم است و هم به گونه ای از توالی آکورد ها که حس پایان،ناقص یا کامل ایجاد کند اشاره دارد.

پس یاد گرفتیم که...

ساده ترین و پایه ترین شکل آکورد تریاد است که از سه صدا(نت) ساخته شده و در واقع تریاد از صداهای گام به صورت یک در میان به وجود میاد .برای نمونه در گام دو ماژور تریادی را میتوان با اولین صدای گام (دو)، سومین صدا( می) و پنجمین صدا(سل ) ساخت.

تریاد ماژور 

در حالتی که نت پایه آکورد تا سوم آکورد،فاصله ی سوم بزرگ و نت سوم آکورد تا نت پنجم آکورد،فاصله سوم کوچک باشد و یا اینکه فاصله سوم آکورد از نت پایه، فاصله سوم بزرگ و فاصله پنج آن از نت پایه ، فاصله پنجم درست باشد به آن آکورد ماژور میگویند.

تریاد مینور 

در حالتی که نت پایه آکورد تا سوم آکورد، فاصله سوم کوچک و نت سوم آکورد تا نت پنجم آکورد، فاصله ی سوم بزرگ باشد و یااینکه فاصله سوم آکورد از نت پایه، فاصله سوم کوچک و فاصله پنجم آن از نت پایه، فاصله پنجم درست باشد به این آکورد مینور میگویند.

تریاد افزوده 

در حالتی که نت پایه آکورد تا سوم آکورد،فاصله سوم بزرگ و نت سوم آکورد تا نت پنجم آکورر فاصله سوم بزرگ باشد و یااینکه فاصله سوم آکورد از نت پایه،فاصله سوم بزرگ و فاصله پنجم آن از نت پایه، فاصله پنجم افزوده باشد به آن آکورد افزوده میگویند

تریاد کاسته 

درحالتی که نت پایه آکورد تا سوم آکورد، فاصله سوم کوچک و نت سوم آکورد تا نت پنجم آکورد،فاصله ی سوم کوچک باشد و یااینکه فاصله سوم آکورد از نت پایه، فاصله سوم کوچک و فاصله پنجم آن از نت پایه ، فاصله پنجم کاسته باشد به این آکورد کاسته میگویند.

معکوس آکورد،

آکوردی است که جای نت هایش عوض شده و یکی دیگر از نت های آکورد در باس(بم ترین نت آکورد) قرار گرفته باشد. بسته به این که آکورد ما چند نتی است،میتواند معکوس های مختلفی داشته باشد.در قرار گیری بقیع نت ها روی باس،معمولا نزدیک ترین نت در اولویت است. که ما به معکوس آکورد های سه صدایی میپردازیم

معکوس اول 

نت سوم آکورد در جایگاه بم یا باس نت آکورد و نت پایه یا بم هم در بالای نت پنجم قرار میگیرد.فواصل معکوس اول:فاصله سوم بین سوم آکورد تا پنجم آکورد و فاصله ششم بین سوم آکورد تا پایه.

معکوس دوم 

نت پنجم آکورد،در جایگاه بم ترین نت آکورد قرار گرفته و ترتیب نت ها به این صورت میشود: نت پنجم،نت پایه، نت سوم، فواصل هم: فاصله چهارم بین نت پنجم تا پایه و فاصله ششم بین نت پنجم تا نت سوم آکورد.

شیفراژ

برای هر کدام از معکوس آکورد ها نوعی عددگذاری یا شیفراژ وجود دارد که در کنار آکورد نوشته میشود تا بتوان نوع معکوس آکورد را شناسایی کرد.عدد شیفراژ بستگی به فاصله بین باس تا دیگر نت ها دارد. شیفراژ در حالت پایه ۳ و درحالت معکوس اول ۶ و معکوس دوم () است.

آکورد پنجم

در آکوردهای چهار صدایی ک به آنها آکورد های هفتم هم میگویند،هرگاه به تریادی یک نت به فاصله سوم کوچک یا سوم بزرگ اضافه کنیم.( یک نت به بالاترین نت تریادها اضافه کنیم)،آکوردی با چهار صدای مختلف تشکیل میشود.چون فاصله پایه تا بالاترین نت آکورد هفتم است به آن آکورد هفتم میگویند و علامت شیفره آن عدد (۷) است.

هفتم دومینانت

اگر به تریاد ماژوری، نتی به فاصله سوم کوچک اضافه کنیم به آن آکورد هفتم دومینانت میگویند که علامت اختصاری ان عدد ۷ است و در کنار نام پایه آکورد قرار میگیرد.

سوب دومینانت 

اگر به تریاد مینوری،نتی به فاصله سوم کوچک اضافه کنیم به ان آکورد هفتم مینور میگویند.که علامت اختصاری آن، M7 است و در کنار نام پایه آکورد قرار میگیرد.

هفتم کاسته

اگر به تریاد کاسته،نتی به فاصله سوم کوچک اضافه کنیم به آن آکورد هفتم کاسته میگویند.که علامت اختصاری آن7dim است و در کنار نام پایه آکورد قرار میگیرد.

هفتم نیم کاسته 

اگر به تریاد کاسته، نتی به فاصله سوم بزرگ اضافه کنیم، به آن آکورد هفتم نیم کاسته میگویند.علامت اختصاری آن 7dim(b5)در سمت راست نام آکورد قرار میگیرد.

هفتم ماژور

اگر به تریاد ماژور، نتی به فاصله سوم بزرگ اضافه کنیم به آن آکورد هفتم ماژور میگویند و علامت اختصاری آن 7Mاست و در سمت راست نام پایه آکورد قرار میگیرد.

هفتم مینور ماژور 

اگر به تریاد مینور،نتی به فاصله سوم بزرگ اضافه کنیم به آن آکورد هفتم مینور ماژور میگویند و علامت اختصاری آن 7mMاست و در سمت راست نام پایه آکورد قرار میگیرد.

هفتم ماژور افزوده 

اگر به تریاد افزوده ،نتی به فاصله سوم کوچک اضافه کنیم به آن آکورد هفتم ماژور افزوده میگویند و علامت اختصاری آن 7Maug است و در سمت راست نام پایه آکورد قرار میگیرد.

معکوس اول 

نت سوم آکورد در جایگاه بم ترین بخش یا باس آکورد قرار میگیرد.ترتیب:سوم،پنجم،هفتم ،پایه نسبت به حالت پایگی می باشند و عدد شیفراژ آن () است

معکوس دوم 

نت پنجم آکورد، در جایگاه بم ترین نت آکورد با باس آکورد قرار میگیرد ترتیب: پنجم، هفتم، پایه، سوم نسبت به حالت پایگی میباشد و عدد شیفراژ آن () است.

معکوس سوم 

نت هفتم آکورد، در جایگاه بم ترین نت آکورد یا باس آکورد قرار میگیرد. ترتیب: هفتم، پایه، سوم، پنجم نسبت به حالت پایگی می باشد و عدد شیفراژ آن ( ۲ ) است.

نهم نمایان ماژور

هر گاه به آکورد هفتم دومینانت نتی ب فاصله سوم بزرگ اضافه شود،به آن آکورد نهم نمایان ماژور میگویند و علامت اختصاری آن (7) 9 است.

نهم نمایان مینور

هر گاه به آکورد هفتم دومینانت نتی ب فاصله سوم کوچک اضافه شود، به آن آکورد نمایان مینور میگویند و علامت اختصاری آن (b9) 7است

نهم بزرگ و هفتم کوچک 

هر گاه به آکورد هفتم مینور، یک نت به فاصله سوم بزرگ اضافه شود این آکورد تشکیل شده و این آکورد برروی درجه دوم گام های ماژور شکل میگیرد و علامت اختصاری آن (9)m7است.

نهم کوچک و پنجم کاسته 

هرگاه به آکورد هفتم نیم کاسته یک نت به فاصله سوم کوچک اضافه شود این آکورد تشکیل شده.این آکورد بر روی درجه دوم گام های مینور تئوریک و هارمونیک شکل میگیرد و علامت اختصاری آن (b9)m7b5است

نهم کوچک و هفتم کوچک

هرگاه به آکورد هفتم مینور، یک نت به فاصله سوم کوچک اضافه شود این آکورد تشکیل شده،این آکورد برروی درجه دوم گام های مینور ملودیک و همچنین سوم گام های ماژور شکل میگیرد و علامت اختصاری آن (b9)m7است.