موسیقی جَز و خاستگاه آن

موسیقی Jazz

موسیقی Jazz در اواخرقرن 19 و اوایل قرن 20 در نیواورلئان آمریکا شکل گرفت. این سبک حاصل ترکیب موسیقی بلوز، رَگ‌تایم (Ragtime) و موسیقی محلی آفریقایی-آمریکایی‌ها بود. جَز ابتدا در جوامع سیاه‌پوست آمریکا رشد کرد و به تدریج با تأثیر از موسیقی اروپایی (مانند هارمونی کلاسیک) گسترش یافت. از ویژگی‌های اصلی این سبک می‌توان به بداهه‌نوازی، ریتم‌های پیچیده و حس آزادی در اجرا اشاره کرد.

تکامل Jazz

·       دیکسی‌لند (Dixieland) – دهه 1910

سبک ابتدایی جَز که از نیواورلئان آغاز شد و بیشتر گروه‌های کوچک با سازهای بادی و پیانو آن را اجرا می‌کردند.

·       Swing) – دهه 1930 و 1940

دورانی که جَز وارد جریان اصلی موسیقی شد و گروه‌های بزرگی مثل بندهای دوک الینگتون و بنی گودمن با ریتم‌های رقص‌آور، محبوبیت زیادی پیدا کردند.

·       Bebop) – دهه 1940

سبکی پیچیده‌تر و سریع‌تر که نوازندگانی مثل چارلی پارکر و دیزی گیلسیپی توسعه دادند. این سبک کمتر رقص‌محور و بیشتر تکنیکی بود.

·       کول جَز (Cool Jazz) و هاردباپ (Hard Bop) – دهه 1950

موسیقی آرام‌تر و احساسی‌تر که توسط موزیسین‌هایی مثل مایلز دیویس رواج یافت. در مقابل، هارد باپ ریتم‌های قوی‌تری داشت و تحت تأثیر بلوز و گاسپل قرار گرفت.

·       فری جَز (Free Jazz) – دهه 1960

آزادی بیشتر در بداهه‌نوازی و رد قوانین سنتی،  توسط نوارندگانی مثل اورنت کولمن معرفی شد.

·       Montreux Jazz Festival و Newport Jazz Festival اجرا می‌شود. جَز همچنان در حال تکامل است و سبک‌های جدیدتری مانند نئوجز (Neo-Jazz) و جَز الکترونیک ظهور کرده‌اند. همچنین، برخی از هنرمندان مدرن مانند اسپرانزا اسپالدینگ، رابرت گلسپر و کمال ویلیامز به شکل‌های تازه‌ای از این موسیقی جان داده‌اند.

موزیسین‌های برجسته در تاریخ جَز

·       Louis Armstrong) – پیشگام جَز و نوازنده ترومپت

·       Duke Ellington) – آهنگساز و رهبر ارکستر جَز سوئینگ

·       Charlie Parker) – از خلاقان سبک بیباپ

·       Miles Davis) – از تأثیرگذارترین چهره‌ها در تاریخ جَز

·       John Coltrane) – نوازنده ساکسوفون و پیشگام جَز مدرن

·       Herbie Hancock) – از یزرگان جَز فیوژن

آلبوم‌های کلاسیک جَز (مناسب برای شروع)

·       Miles Davis – Kind of Blue (1959)

شاهکار جَز مدرن، فضایی آرام و مینیمال با بداهه‌نوازی فوق‌العاده

پیشنهاد قطعه: So What – Blue in Green

·       John Coltrane – A Love Supreme (1965)

آلبومی عمیق و روحانی، بیانگر جست‌و‌جوی درونی کولترین

پیشنهاد قطعه: Acknowledgement – Resolution

·       Dave Brubeck – Time Out (1959)

آلبومی که با متریک‌های نامتعارف، جَز را متحول کرد

پیشنهاد قطعه: Take Five – Blue Rondo à la Turk

·       Louis Armstrong – Louis Armstrong Plays W.C. Handy (1954)

از پیشگامان جَز که در این آلبوم قطعاتی از W.C. Handy را اجرا می‌کند

پیشنهاد قطعه: St. Louis Blues

·       Duke Ellington – Ellington at Newport (1956)

اجرای زنده‌ی پرانرژی که باعث شد الینگتون دوباره به اوج برسد

پیشنهاد قطعه: Diminuendo and Crescendo in Blue

آلبوم‌های جز مدرن و قیوژن

·       Time Out گزینه‌های خیلی خوبی‌اند.

اگر به جَز الکترونیک و فیوژن علاقه دارید، Head Hunters و Black Radio را بشنوید.